اگربخواهيم زمان پيدايش سماع را به دقّت بررسي كنيم نبايد آن را با زمان تولّد موسيقي يكي بدانيم ،زيرا انسان در آغاز كه خود را شناخته، موسيقي را نخستين انعكاس التهاب و هيجان دروني خود ديده است كه در خارج از وجود تحقّق يافته و موجب حالات وجد و شادي گرديده ؛ پس بايد اين مسأله را از زماني در نظر بگيريم كه اين حالت نشاط و و ...